Najpoznatije italijansko belo vino, Soave, dobilo je ime po istoimenom mestašcu smeštenom na proplancima između Vićence i Verone. Legenda kaže da je imenu ovog grada kumovao Dante Aligijeri koji je u vreme svog izgnanstva boravio u njemu. Soave znači „sladak, prijatan“ i ne zna se da li se ovaj epitet odnosio na ljupki gradić ili užitak u vinu
Mesto Soave je srednjovekovno naseljeno utvrđenje iz 10. veka, sa zamkom Skaligeri koji dominira na samom vrhu zidina. Naziv ovog dvorca vezuje se za moćnu i krvoločnu porodicu Dela Skala, koja je u više generacija upravljala Veronom i širim okruženjem. Zamak nije građen kao rezidencija, već kao vojna utvrda i odmorište u doba brojnih ratova. O tome svedoče skromne prostorije za boravak, ali i morbidni tragovi mučenja i egzekucija. Ovo je tipičan primer srednjovekovne vojne arhitekture – odbrambeni bedemi u tri prstena, šanci sa vodom, viseći pokretni mostovi, tamnica i kolektivna grobnica.
Današnji spoljnji masivni zidovi sagrađeni su 1369. godine po nalogu Konsinjora dela Skale, sa idejom da opkole i zaštite celo mesto Soave. U grad se ulazilo kroz tri kapije sa kulama – Porta Basano na severu i Porta Vićentina i Porta Verona na jugu. Oko zidova, u zaštitnom šancu, teče reka Traminja. Zamak Skaligeri i njegova najviša kula završeni su 1379. godine.
Glavni ulaz ka kuli, sa severne strane, preko pokretnog mosta, vodi ka prvom unutrašnjem dvorištu. Tu su vidni ostaci tri apside stare romanske crkve iz 10. veka. U drugo dvorište ulazi se kroz lučni otvor koji se u slučaju opsade zatvarao teškim, rešetkastim, čeličnim i nazubljenim vratima (portkulis). U poslednjem, trećem dvorištu nalazi se zamak – tvrđava koja je u mirnodopsko vreme bila tamnica, a u slučaju napada postaje poslednja zona odbrane. Prilikom restauracije tvrđave u 19. veku u piramidalnom podnožju glavne kule pronađena je dva metra visoka gomila ljudskih kostiju. Analizom arhitekture kule, uočene su podne zamke za nepoželjne goste. U podu hodnika probušena su skrivena propadališta kroz koja su osuđenici upadali u podrumsku prostoriju, zazidanu sa svih strana. Za njima je prosipan kreč, te su svi tragovi egzekucije sakriveni. Ljudi su na gomili skeleta umirali od gladi ili povreda pri padu. Za to vreme u gradu se ništa nije znalo o surovim ubistvima, niti su ostajali vidni tragovi brojnih smrti.
Uz kulu, kao deo odbrambenog zida, naslonjena je zgrada – rezidencija za kapetana (titula upravnika regije pod čijom jurisdikcijom su bila 22 grada). Na donjem nivou, pod lucima, boravili su odabrani vojnici – lična garda. Kamenim spoljnjim stepenicima na gornji nivo se ulazi u dvoranu sa velikim kaminom. Iz nje se ide u vladarevu spavaću sobu u kojoj je izložen originalni krevet sa rezbarenim drvenim baldahinima. Soba ima dekorativnu kasetiranu tavanicu i zidove sa freskama. U trpezariji, sa suprotne strane dvorane, na zidovima su oslikani portreti članova porodice Skala i Dantea Aligijerija. U dvorištu ispred rezidencije stoji kameni klesani bunar sa cisternom koja je uvek bila puna rezervi pijaće vode.
Sudbina tvrđave i zamka Soave pratila je burnu istoriju ovog kraja. Brojni lokalni ratovi dovodili su nove porodice na vlast, te je i strateški važno utvrđenje dobijalo nove gospodare. Skaligeri, Viskonti, Karara, Mletački duždevi, germanske vojskovođe, a 1696. godine tvrđava Soave postaje vlasništvo plemića Frančeska Gritija. Od njegovih naslednika 1830. zamak Soave kupuje Antonio Kristani, pradeda sadašnjeg vlasnika i višegodišnjeg gradonačelnika Verone.
Danas grad Soave živi miran, pomalo dosadan život unutar zidina. U centar mesta se ulazi kroz naknadno probijene lučne otvore. Automobili su veoma retki, broj parkinga je minimalan i većina vozača se odlučuje za parkiranje na obodu grada. Asfaltirane su samo glavne ulice koje vode od kapije do kapije. Ostale su kamene ili kaldrmisane. Bočni sokaci udaraju u zaštitne zidove i tako stvaraju utisak da se krećete u zatvorenoj srednjovekovnoj citadeli. Strme ulice otvaraju pogled ka dobro očuvanim remek-delima gradske arhitekture. Tragovi savremenog života su skromni – nema prodavnica, restorani su veoma retki i radnim danom su zatvoreni već u 20 časova. Dva puta mesečno u grad stižu vašarske tezge lokalnih zanatlija i prodavci antikviteta. Tada oživi ceo grad, zasvetli šarenilo luna-parka, zamirišu gurmanluci, haos zavlada ulicama i za ono malo automobila tu više nema mesta.
Duomo
Kao i svaki italijanski grad, Soave ima nekoliko vrednih bazilika. Svakako, najvažnija je glavna katedrala posvećena San Lorenu, zaštitniku mesta. Podignuta je u 11. veku, srušena pa obnovljena u 14. veku, proširena, dograđena, ukrašena u renesansnom stilu u 18. veku. Katedrala pokazuje svoju arhitektinsku snagu jonskim polustubovima i impresivnim stepeništem od veronskog mermera. Unutrašnjost crkve je ukrašena baroknim oltarima, vrednim slikama i veličanstvenim orguljama koje je izradio Englez Đorđo Tris.
Palata Skaligeri
Palata Skaligeri, poznata kao Palata del Kapitano, izgrađena je u 14. veka po nalogu Konsinjora dela Skale. Predstavljala je civilnu rezidencija vladara i svojom veličinom je pokazivala njegovu političku moć. U palati se danas nalazi opština Soave. Grandiozna u svojoj jednostavnosti, palata ima unutrašnje dvorište sa raskošnom baštom – park Bako Zaneli. Ono što impresionira jeste očuvanost palate u prvobitnom dizajnu, sa sedam vekova starim rasporedom prostorija i smernom, ali vrednom dekoracijom.
Palata pravde
U središtu grada, na Trgu Lođe, 1375. godine, po nalogu Konsinjora dela Skale, izgrađena je Palata pravde. Za izgradnju ovog arhitektonski vrednog zdanja bila su potrebna rekordna četiri meseca. Zgrada suda – remek-delo sa četvorosvodnom lođom, sa gotskim arkadama od klesanog kamena i lučnim romaničkim prozorima. Na glavnoj fasadi, nad usamljenim balkonom, stoji kamena statua Bogorodice sa Hristom, okružena freskama Sv. Lavrentija i Jovana Krstitelja. U prizemlju zgrade, pod lukovima, danas se nalazi otmeni restoran koji se koristi za važne proslave stanovnika Soavea.
Palata Kavali
U centralnoj gradskoj ulici, na stubovima nad arkadama, stoji isturena palata Kavali. Nju je 1411. godine sagradio Nikolo Kavali, kapetan grada Soave. Ovo je savršen primer gotičko-venecijanskog stila, sa tri prozora trolisnih šiljastih lukova, na zajedničkoj centralnoj lođi. Na kapitelima renesansnih stubova vide se bareljefi sa prikazom guštera i škorpiona. Prvobitna fasada je bila ukrašena freskama sa mitološkim temama, no danas one nisu sačuvane. O njenoj lepoti svedoči oslikani panel koji je izradio Đovani Mario Falkoneti i koji se čuva unutar palate.
Mesto Soave sigurno je najpoznatije po vinima koja nose ovo ime. Najlepši prizor sa zidina tvrđave Soave svakako je pogled na nepregledna prostranstva okolnih vinograda. U gradu su brojne vinarije koje nude turističke degustacione pakete kako biste probali neko od njihovih vina, uz lokalne sireve i suhomesnate proizvode. Sva ova mesta veoma su posećena i neophodno je rezervisati termin svog dolaska.
Gastronomski užici lokalnih restorana u kombinaciji su sa odličnim vinima. Soave je poznat po testenini koja se zove bigole i najbolja je u čuvenoj „Bigoleriji ala Roko“. U jelovniku se na 11 strana nude bigole sa različitim sosovima i dodacima. Osim bigola, kuhinja Soavea nudi veliki broj jela od divljači spremljenih sa lokalnim vinima.
Cene hrane i pića su veoma pristupačne, znatno niže nego u većini beogradskih restorana.
Tekst i foto: Branka Bošnjak
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, budite u toku sa novostima i zanimljivostima iz turizma i ugostiteljstva.
