Serije i filmovi više nego ikada inspirišu naše sledeće putovanje – ali cena ovog trenda postaje sve vidljivija. Fenomen poznat kao Set-džeting odnosi se na putovanja motivisana željom da se obiđu lokacije na kojima su snimani omiljeni filmovi ili TV serije. Iako ovakva vrsta turizma donosi ogromnu promociju, ona istovremeno stvara pritisak na lokalne zajednice, infrastrukturu i životnu sredinu
Set-džeting (set-jetting) je termin koji definiše sve vrste putovanja na destinacije gde su snimani poznati filmovi ili TV serije. Ovaj trend omogućava obožavaocima da „žive“ scene svojih omiljenih produkcija, fotografišu poznate lokacije i dožive atmosferu koju su videli na ekranu. Iako ovakva putovanja mogu doprineti lokalnoj ekonomiji i promociji destinacija, istovremeno često izazivaju pritisak na infrastrukturu, gužve i ekološke probleme, naročito u manjim mestima ili na lokacijama sa ograničenim kapacitetima.
Halštat – bajkovito selo pod opsadom turista
Austrijsko jezersko selo Halštat, sa svega oko 800 stanovnika, tokom vrhunca sezone prima i do 10.000 posetilaca dnevno. Prepoznatljive alpske kuće, oštri vrhovi planina i crkveni toranj – koji su, navodno, inspirisali Diznijev film Frozen – privlače hiljade turista željnih savršene fotografije. Meštani su 2023. čak postavili ogradu kako bi blokirali najpopularniji pogled i zaustavili navalu turista.
View this post on Instagram
Globalni hitovi koji pokreću talas putovanja
- Set-džeting nije novost – Novi Zeland privlači obožavaoce Gospodara prstenova još od početka 2000-ih. Ali kombinacija pandemijskog “bindž” gledanja, ukidanja putnih restrikcija i spektakularnih lokacija dodatno je ubrzala ovaj trend
- The White Lotus: Druga sezona ove HBO serije donela je turistički bum u sicilijanskom gradu Taormina i luksuznom hotelu San Domenico Palace
- Bridgerton: Regency drama skrenula je pažnju na engleske palate poput Hampton Court-a u Londonu
- Wednesday: Snimana u rumunskim Buftea studijima, serija je povećala broj posetilaca u Bukureštu
- K-drame: Korejske serije podstiču dolazak azijskih turista u Švajcarsku (Interlaken, Grindelwald, Iseltwald) i Nemačku, gde su snimane scene iz popularne serije Queen of Tears
Prema podacima Expedia platforme, filmovi i serije nadmašuju čak i društvene mreže kao inspiraciju za putovanja – 44% putnika navelo je streaming sadržaj kao glavni motiv, dok je društvene mreže istaklo tek 15%.
Dubrovnik i druge žrtve masovnog turizma
Gradovi sa ograničenim kapacitetima trpe najveće posledice. Dubrovnik, poznat kao lokacija snimanja Game of Thrones, u 2019. je ugostio gotovo 1,5 miliona turista, iako ima nešto više od 41.000 stanovnika, čak 36 posetilaca na jednog stanovnika. Rezultat su saobraćajne gužve, oštećena infrastruktura i rast cena nekretnina koji potiskuje lokalno stanovništvo.
Francuska pred izazovom nove sezone The White Lotus
Sledeća, četvrta sezona popularne serije snimaće se u Francuskoj, a kao moguće lokacije spominju se Pariz, Megève i Azurna obala. Francuska je već najposećenija zemlja sveta, sa preko 100 miliona dolazaka u 2024. godini. Iako zemlja ima razvijenu infrastrukturu i strategiju za ravnomernu raspodelu turista, lokalne zajednice poput pariskog Montmartra već upozoravaju na “Diznifikaciju” svojih kvartova.
Grad Kan je otišao korak dalje – od 2026. uvodi stroga ograničenja za kruzere, a do 2030. planira potpunu zabranu pristajanja brodova sa više od 1.300 putnika.
Održivi turizam kao odgovor
Francuska se izdvojila kao primer proaktivnog delovanja. Pod okriljem desetogodišnjeg plana Destination France, država je još 2021. izdvojila 1,9 milijardi evra za razvoj ekološki odgovornog turizma: podsticanje putovanja vozom, ulaganja u srednje velike gradove i promociju destinacija van uobičajenih ruta. Cilj je manji broj posetilaca, duži boravci i kvalitetnije iskustvo.
Istorija glamura: turizam u Opatiji kroz vekove, saznajte više.
Potreba za balansom
Set-džeting turizam doneo je novu dimenziju putovanjima, ali je istovremeno otvorio pitanja održivosti i zaštite lokalnih zajednica. Destinacije koje unapred ulažu u infrastrukturu i strategije raspodele posetilaca – poput Francuske – pokazuju da je moguće spojiti popularnost sa očuvanjem autentičnosti. Za sve ostale, izazov ostaje isti: kako privući fanove filmova i serija, a da pri tom ne izgube ono zbog čega su i postali zvezde malih i velikih ekrana.
Pratite nas na našoj Linkedin, Facebook, Instagram i X stranici, budite u toku sa novostima i zanimljivostima iz turizma i ugostiteljstva.
 je termin koji definiše sve vrste putovanja na destinacije gde su snimani poznati filmovi ili TV serije.){kind=link}